Grote Beer

Grote Beer (Ursa Major, afkorting UMa) is een sterrenbeeld aan de noorderhemel, tussen rechte klimming 8u05m en 14u27m en tussen declinatie 28° en 73°. Op de breedte van de Benelux is het grotendeels circumpolair en gaat dus nooit onder. Het helderste stuk van het sterrenbeeld staat bekend onder de bijnaam “de Steelpan” en is gemakkelijk aan de hemel te vinden. Het kan als oriëntering dienen voor het opzoeken van enkele sterren.

  • De verbinding Beta – Alpha vijf keer verlengd wijst naar Polaris, de Poolster.
  • De verbinding Delta – Alpha wijst naar Capella.
  • De verbinding Delta – Beta wijst naar Castor en Pollux
  • De verbinding Delta – Gamma wijst naar Regulus
  • Het verlengen van de boog van de steel wijst naar Arcturus, hoofdster van Ossenhoeder
  • Wordt deze verbinding nog verder doorgetrokken, komt men uit bij Spica, hoofdster van Maagd
  • De verbinding Gamma – Zeta komt in het sterrenbeeld Hercules

Sterren

De “Steelpan”, het opvallendste deel van dit sterrenbeeld, zoals te zien met het blote oog.

in volgorde van afnemende helderheid)

Steelpan:

  • Alioth (ε, epsilon Ursae Majoris)
  • Dubhe (α, alpha Ursae Majoris)
  • Alkaid (η, eta Ursae Majoris)
  • Mizar (ζ, zeta Ursae Majoris)
  • Merak (β, beta Ursae Majoris)
  • Phad (γ, gamma Ursae Majoris)
  • Megrez (δ, delta Ursae Majoris)

Grote Beer in zijn geheel:

  • Alioth (ε, epsilon Ursae Majoris)
  • Dubhe (α, alpha Ursae Majoris)
  • Alkaid (η, eta Ursae Majoris)
  • Mizar (ζ, zeta Ursae Majoris)
  • Merak (β, beta Ursae Majoris)
  • Phad (γ, gamma Ursae Majoris)
  • Tania Australis (μ, mu Ursae Majoris)
  • Talitha (ι, iota Ursae Majoris)
  • Megrez (δ, delta Ursae Majoris)
  • Muscida (ο & π, omicron & pi Ursae Majoris)
  • Tania Borealis (λ, lambda Ursae Majoris)
  • Alula Borealis (ν, nu Ursae Majoris)
  • Alcor (80 Ursae Majoris, “het Ruitertje” bij Mizar)
  • Alula Australis (ξ, xi Ursae Majoris)
  • 47 Ursae Majoris, een van de eerste sterren waarbij een exoplaneet ontdekt werd.

In dit sterrenbeeld vindt men de ster Mizar, met Alcor een nog juist met het blote oog te scheiden visuele dubbelster.

Wat valt er te zien?

M 40 dubbelster

Winnecke 4 is een tweetal sterren op magnitudes van 9,0 en 9,3.

M 81 spiraal vormig sterrenstelsel & M 82 onregelmatig sterrenstelsel

Het Bodestelsel (M 81) is een spiraalvormig sterrenstelsel op een absolute magnitude van -20,8 en op een afstand van 12 miljoen lichtjaar.

Het Sigaarstelsel ( M 82) is een onregelmatig sterrenstelsel op een magnitude van 8,4 en op een afstand van 12 miljoen lichtjaar.

M 97 de Uilnevel is een planetaire nevel op een magnitude van 9,9.

M 101 spiraalvormig sterrenstelsel.

Het Windmolenstelsel is een spiraalvormig sterrenstelsel op een magnitude van 7,9 en op een afstand van 21 miljoen lichtjaar.

NGC 5474  is een dwergsterrenstelsel in de buurt van Messier 101

M 108 sterrenstelsel

M 109 spiraalvormig sterrenstelsel

NGC 4102 is een balkspiraalstelsel op en afstand van 69 miljoen lichtjaar.

NGC 4605 is een balkspiraalstelsel dat ligt 15,3 miljoen lichtjaar van de Aarde.

Best zichtbaar

Het gehele jaar door kan je als waarnemer in onze regio het sterrenbeeld aan de hemel terug vinden. Het sterrenbeeld is dan ook circumpolair.